Sociaal domein

Verschillen:
In de verschillenanalyse worden alleen de verschillen tussen begroting en werkelijkheid toegelicht die niet voortkomen uit kapitaallasten en de meerjarige incidentele projecten. Zie hiervoor de toelichting onder 2.2 Basisbegroting.

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie
De gemeente Almelo heeft nagenoeg direct na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne actie ondernomen om opvang te organiseren voor vluchtelingen uit dit land. Vanuit het Rijk zijn hiervoor middelen ontvangen, gebaseerd op een normbedrag voor het aantal vluchtelingen en de opvangperiode. Voor de gemeentelijke opvang, de particuliere opvang, onderwijshuisvesting en de vergoeding voor het geschikt maken of realiseren van gebouwen voor de opvang vluchtelingen bedraagt de bijdrage over 2022 totaal 8,9 miljoen euro. Daarvoor worden diverse kosten gemaakt. Het gaat hierbij om inkoop van zaken zoals bedden(goed), inrichting huiskamers, het afnemen van schoonmaakdiensten en personele inhuur, zoals onder andere een locatiemanager, huismeesters, tolken en uitvoeringskosten. Voor de kosten van energie (gas) volgt mogelijk een naheffing in 2023, afhankelijk van de bandbreedte van het gebruik. Ultimo 2022 heeft het Rijk toegezegd dat  de gemeente het restant op het normbedrag van 3,1 miljoen euro mag houden.

6.3 Inkomensregelingen
In 2022 is een bedrag van 1 miljoen euro beschikbaar gesteld voor een tijdelijk steunfonds in verband met de
stijgende energieprijzen en de hoge inflatie. Hierop zijn in 2022 nog geen uitgaven gedaan. Ook is er een voordelig saldo op de inkomensregelingen voor wat betreft de inkomensvoorziening-BUIG (inclusief de herwaardering van de vorderingen) van 710.000 euro, een voordeel van 204.000 euro op kwijtschelding van belastingen (zie paragraaf 3.1 Lokale heffingen), een voordeel op de bijdrage aan de Sociale Recherche van 37.000 euro en overige kleinere voordelen van in totaal 43.000 euro.

Naast de genoemde voordelen is er een nadeel op de lasten van 364.000 euro door de kosten van de energietoeslag. In het kader van de energietoeslag is een bedrag van 1.300 euro per minimahuishouden uitgekeerd. De gemeente Almelo heeft aan meer dan 6.000 huishoudens met een inkomen tot 120 procent van het sociaal minimum een energietoeslag verstrekt. Er is vooralsnog een tekort ontstaan, omdat de vergoeding van het Rijk, in weerwil van eerdere toezeggingen door de minister, niet toereikend blijkt te zijn.

Inkomensvoorziening-BUIG (Gebundelde uitkering)
Het voordelig saldo op de inkomensvoorziening van in totaal 710.000 euro wordt verklaard door een lager aantal uitkeringsdossiers dan verwacht, een voordeel van 259.000 euro op de herwaardering van de vorderingen en een te verwachten vangnetuitkering. Het voordeel op de inkomensvoorziening is uitgewerkt in onderstaande tabel.
Het tekort, ten opzichte van het definitieve BUIG-budget van het Rijk dat eind september 2022 werd vastgesteld, is in 2022 groter dan 7,5%, evenals het gecumuleerde tekort van de jaren 2020 t/m 2022, waardoor gemeente Almelo een vangnetuitkering kan aanvragen. Deze aanvraag wordt in 2023 ingediend.

Waardering vordering inkomensvoorziening-BUIG
Er heeft een lagere waardering van de bijstandsvorderingen plaatsgevonden dan begroot. De bijstandsvorderingen zijn per saldo 41.000 euro lager gewaardeerd, enerzijds door een afname van de daadwerkelijke vorderingen op grond van de Participatiewet, IOAW en IOAZ, en anderzijds door een verlaging van de getroffen voorziening voor oninbaarheid.

6.4 Begeleide participatie
Het voordeel op de lasten wordt grotendeels verklaard door een lagere afrekening van de DVO 2022 met Ontplooj van 255.000 euro. Ontplooj heeft in 2022 minder kosten gemaakt voor personeel door ziekte en openstaande vacatures en de onderhoudskosten op huisvesting waren lager dan begroot. Daarnaast valt het liquidatiesaldo van Soweco lager uit dan verwacht, waardoor de baten lager zijn. Het voorlopige liquidatiesaldo voor Almelo is afgerond 4,2 miljoen euro, 263.000 euro lager dan het begrote bedrag van 4,5 miljoen euro.

6.5 Arbeidsparticipatie
Het voordeel wordt grotendeels verklaard door de begrotingssystematiek van de meerjarige incidentele projecten. Als we dit buiten beschouwing laten resteert een voordeel van 121.000 euro. Er is in 2022 vooral ingezet op bestandsreductie. Daarbij zijn er vooral inwoners richting werk bemiddeld en door gebrek aan capaciteit zijn er minder re-integratie trajecten ingezet.  

6.71 Maatwerkdienstverlening 18+
Het nadeel op de lasten van 1,03 miljoen euro valt te verklaren door:

• Afrekening van de meerkosten 2022 als gevolg van de coronacrisis van de zorgaanbieders; voor Wmo is het aandeel 61.000 euro. Hier hebben we Rijksmiddelen, via de decembercirculaire 2022 van het gemeentefonds, voor ontvangen. Deze baten zijn verantwoord op taakveld 0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds.
• De kosten voor huishoudelijke ondersteuning komen iets hoger uit dan begroot (79.000 euro).
• De begrotingssystematiek van meerjarige incidentele projecten (910.000 euro).

6.72 Maatwerkdienstverlening 18-
Het voordeel op de lasten van 767.000 euro valt voor het grootste deel als volgt te verklaren:

• Hogere uitgaven voor zwaardere ambulante behandeling van 160.000 euro. De inzet voor enkele jeugdigen kan resulteren in een grote financiële afwijking.
• Lagere uitgaven voor ondersteuning GGZ van 325.000 euro. Er is een daling zichtbaar van het aantal jeugdigen en de daarbij behorende indicaties. De dalende trend in de laatste maanden van 2022 is naar een stabiel aantal gegaan.
• Lagere uitgaven PGB van 263.000 euro. Dit past in de ingezette beweging van omzetten van PGB's naar zorg in natura.
• Afrekening van de meerkosten 2022 als gevolg van de coronacrisis van de zorgaanbieders; voor Jeugd is het aandeel 48.000 euro. Hier hebben we Rijksmiddelen, via de decembercirculaire 2022 van het gemeentefonds, voor ontvangen. Deze baten zijn verantwoord op taakveld 0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds.
• Lagere uitgaven van de afrekening meerkosten Corona 2021 van de zorgaanbieders over het jaar 2021. In de jaarverantwoording 2021 is een schatting gemaakt van de meerkosten Corona 2021 die gedeclareerd worden in het jaar 2022. Realisatie wijst uit dat er 272.000 euro minder is gedeclareerd over het jaar 2021 in 2022.

6.81 Geëscaleerde zorg 18+
Het voordeel op het saldo van baten en lasten bedraagt 106.000 euro en valt voor het grootste deel als volgt te verklaren:

• Lagere uitgaven PGB van 700.000 euro. Dit past in de ingezette beweging van omzetten van PGB's naar zorg in natura.
• Lagere eigen bijdrage van 528.000 euro. Het CAK heeft in 2022 een uitsplitsing gemaakt van eigen bijdrage Beschermd Wonen waardoor het inzichtelijk is geworden voor welke regeling wat wordt geïnd. Deze uitsplitsing was nog niet inzichtelijk bij het opstellen van de begroting 2022.
• Lagere uitgaven van de zorgkosten van 300.000 euro. In 2022 heeft en verschuiving plaatsgevonden van intensieve en daarmee duurdere zorg naar standaard en daarmee goedkopere zorg. Er zit geen opvallend verschil in het totaal aantal cliënten dat zorg voor Beschermd Wonen ontvangt in 2022 ten opzichte van 2021.
• Er is een voorziening oninbaarheid opgenomen van 331.000 euro.

• Afrekening van de meerkosten 2022 als gevolg van de coronacrisis van de zorgaanbieders; voor de centrumtaken is het aandeel 280.000 euro. Hier hebben we Rijksmiddelen, via de decembercirculaire 2022 van het gemeentefonds voor ontvangen. Deze baten zijn verantwoord op taakveld 0.7 Algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds.
• Hogere uitgaven van de afrekening meerkosten Corona 2021 van de zorgaanbieders over het jaar 2021. In de jaarverantwoording 2021 is een schatting gemaakt van de meerkosten Corona 2021 die gedeclareerd worden in het jaar 2022. Realisatie wijst uit dat er 186.000 euro meer is gedeclareerd over het jaar 2021 in 2022.
• Een voordeel van 421.000 euro op de lasten wordt verklaard door de begrotingssystematiek van de meerjarige incidentele projecten.

Het saldo van Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang wordt gestort in c.q. onttrokken aan de bestemmingsreserve voor Beschermd wonen en Maatschappelijke opvang (zie paragraaf 2.2.1 "Bestuur en ondersteuning", mutaties reserves). Dit zijn centrumgemeentetaken waarvan de resultaten gedeeld moeten worden met vijf andere gemeenten.

6.82 Geëscaleerde zorg 18-
Het voordeel op de lasten van 361.000 euro valt voor het grootste deel als volgt te verklaren:

• Lagere uitgaven voor de beschikbaarheidsvoorziening van 183.000 euro. De kostprijs van producten is hoog waardoor een marginale afwijking van het aantal jeugdigen resulteert in een grote afwijking in financieel opzicht.

• Lagere uitgaven voor verblijf in pleegzorg en gezinshuis van 142.000 euro. De kostprijs van de producten is hoog waardoor een marginale afwijking van het aantal jeugdigen resulteert in een grote afwijking in financieel opzicht.