Programmaplan

In 2022 zijn we verder gegaan met de stad om de doelen uit het programma te bereiken. De verbeteringen en veranderingen in het centrum zijn voor een groot deel afhankelijk van de inzet van particuliere partijen (onder andere eigenaren, ondernemers(vereniging), ontwikkelaars). Samen met de partners van de koers voor de binnenstad werken we aan uitvoering van het programma. In 2022 hebben we onder andere ingezet op het voorbereiden van de gebiedsontwikkeling Grotestraat Noord, Stadskade en de Stadsentree Wierdensestraat.

PROGRAMMALIJN 1: Compacter centrum en aantrekkelijke binnenstadskwartieren

• We willen de ruimtelijke kwaliteit van de binnenstad versterken, hiervoor zijn gevelsubsidies beschikbaar voor eigenaren om gevels van panden aantrekkelijker te maken. Daarnaast willen we transformatiegelden beschikbaar stellen om (leegstaande) panden om te vormen naar andere functies.
• Via de uitvoering van de leegstandsverordening willen we (structurele) leegstand van panden zijnde niet woningen terugdringen. Een leegstandsverordening verplicht vastgoedeigenaren om leegstand te melden, zodra die leegstand langer duurt dan zes maanden. Daarna volgt een leegstandsoverleg met een adviseur. De gemeente kan gebruikers aandragen voor leegstaande panden en in extremis ook boetes uitdelen indien de eigenaar niet voldoet aan zijn verplichtingen volgens de verordening.
• Samen met de Herstructureringsmaatschappij Overijssel ontwikkelen we een plan voor de herontwikkeling van de Stadskade (het gebied tussen de bibliotheek, het Stadshuis en het Marktplein incl. Havenblok). Een groot deel van het vastgoed in dit gebied is gemeentelijk bezit (parkeergarage Stadsbaken, ANWB/Huis van Katoen, het Havenblok). Samen met de Herstructureringsmaatschappij Overijssel (HMO) wordt gewerkt aan een gebiedsvisie voor de herontwikkeling van dit gebied.
• In overleg met eigenaren, bewoners en ondernemers, stellen we een ontwikkelplan op voor de Grotestraat Noord. In dit plan nemen we spelregels op voor bouwen, programma/functies, verkeer en mobiliteit. Daarnaast maakt de herinrichting van dit deel van de Grotestraat deel uit van het ontwikkelplan.
• Door het toegenomen fietsgebruik is er behoefte aan meer stallingen en maatregelen om de overlast van gestalde fietsen in de openbare ruimte tegen te gaan. Bij de ruimtelijke projecten in de binnenstad wordt fietsparkeren als een belangrijke opgave meegenomen.
• Onderzocht wordt of het niveau van het beheer van de openbare ruimte in de binnenstad naar een kwalitatief hoger niveau getild kan worden.
• De vastgoedregisseur gaat actief eigenaren benaderen van leegstaande winkels om eigenaren te stimuleren en te adviseren hun leegstaande pand een nieuwe invulling te geven. Daarnaast voert een adviseur leegstandsgesprekken in het kader van de leegstandsverordening.

Uitvoering in 2022:
Projecten en activiteiten binnen dit spoor dragen bij aan het verkleinen van het kernwinkelgebied, het versterken van het karakter van de vier binnenstadskwartieren en/of het transformeren van winkelruimte in de flanken naar wonen en werken.

1. In 2020 is de subsidieregeling gevelverbetering van kracht geworden om eigenaren van panden in de binnenstad te stimuleren (voor)gevels en winkelpuien te verbeteren of te herstellen. Hiermee worden panden aantrekkelijker en de ruimtelijke kwaliteit van de (historische) binnenstad verhoogd. Gedurende de laatste drie jaar zijn tien subsidies toegekend. Dit heeft geleid tot een betere uitstraling van betrokken panden en het gebied. Tegelijkertijd staat eenzelfde aantal in de rij om deze subsidie in 2023 aan te vragen.
2. Midden 2022 is het transformatiefonds in het leven geroepen. Er is door diverse partijen interesse getoond voor deze regeling. Teneinde meer flexibiliteit en maatwerk te kunnen bieden, wordt in 2023 een samensmelting van de subsidieregeling gevelverbetering en het transformatiefonds voorgesteld.
3. Sinds 1 april 2020 is de leegstandsverordening van kracht in de binnenstad om (structurele) leegstand van panden, niet zijnde woningen, terug te dringen. De leegstandsverordening verplicht eigenaren van leegstaande panden zich te melden zodra hun pand langer dan een half jaar leeg staat (na invoering van de leegstandsverordening). In het kader van de leegstandsverordening voert de vastgoedregisseur gesprekken met eigenaren. De gesprekken en doelgerichte benadering van eigenaren en ondernemers hebben geleid tot minder leegstand, het bevorderen van transformatie, tijdelijke/alternatieve vulling van panden en etalages (bv door kunst) en een groeiend wederzijds begrip en vertrouwen om samen doelstellingen te realiseren.
4. Voor Stadskade werkt de gemeente aan het opstellen van een ontwikkelplan Stadskade (het gebied tussen de bibliotheek, het Stadshuis en het Marktplein incl. Havenblok). In 2022 is verder gewerkt aan het komen tot een ontwikkelplan met een bijbehorende businesscase. Omdat met name de parkeeropgave in dit gebied leidt tot een grote druk om het komen tot een haalbaar plan, wordt op dit moment ook nadrukkelijk gekeken naar het vraagstuk mobiliteit en parkeren voor de binnenstad als geheel.
5. De Grotestraat Noord is één van de drie transformatiegebieden in het koersdocument en een gebied met hoge leegstand. Eind 2021 is de gebiedsvisie voor deze straat door het college vastgesteld. Hierdoor is de Grotestraat Noord ook onderdeel geworden van het (Groot) Gravenkwartier. Vanaf dat moment is de transformatie goed op gang gekomen, 1/3 van de beschikbare winkelruimte in de Grotestraat Noord en Kerkstraat wordt getransformeerd naar wonen. Inmiddels hebben diverse eigenaren de transformatie van hun pand ter hand genomen en zijn zij gestart met planvoorbereiding of uitvoering. Samen met eigenaren, bewoners en ondernemers, is een zogenoemde spelregelkaart opgesteld voor het transformatiegebied. In dit document staan de spelregels voor bouwen, programma/functies, verkeer en mobiliteit. De gebiedsvisie en de (ontwikkel)spelregelkaart - die in september 2022 is vastgesteld - vormen het toetsingskader voor initiatieven voor de panden in het plangebied. Verder werkt de gemeente samen met een aantal eigenaren om voor een gebiedsontwikkeling in het Groot Gravenkwartier gebruik te maken van de landelijke regeling Impulsaanpak Winkelgebieden. Naast transformatie van panden wordt ook gewerkt naar de herinrichting van de openbare ruimte in de Grotestraat Noord en Kerkstraat. De verwachting is dat begin 2024 de herinrichting start. Deze herinrichting voorziet o.a. in nieuwe bestrating, het aanbrengen van de 'Almelose stoep' en klimaatadaptieve maatregelen. Daarnaast vormt vergroening een speerpunt in de plannen, o.a. bij de herinrichting, maar ook door het geveltuinexperiment dat is opgestart. Het komende voorjaar worden een aantal geveltuinen gerealiseerd. Dit alles ten gunste van een verbeterde sfeer en uitstraling van de Grotestraat Noord.
6. Bij de Perspectiefnota 2021 en de Programmabegroting 2022 heeft de gemeenteraad structureel 300.000 euro beschikbaar gesteld voor kwaliteitsverbetering openbare ruimte. Het niveau van de kwaliteit van de openbare ruimte in de binnenstad wordt hierdoor verhoogd van 'basis' naar 'hoog'. Dit houdt onder meer in dat de frequentie van schoonmaak en onderhoud van bestrating, beplanting, prullenbakken en bloembakken is geïntensiveerd.
7. De bereikbaarheid van de binnenstad met de fiets scoort erg hoog in de Binnenstadpeiling 2022. Daarom is voor bezoekers die per fiets het centrum bezoeken een fietsenstalling gerealiseerd in de Hagenborgh. Op dit moment wordt nader onderzoek verricht naar aanvullende fietsparkeergelegenheden in het kernwinkelgebied.

PROGRAMMALIJN 2: versterken Almelose DNA in de binnenstad

• We investeren in het vergroenen van de openbare ruimte. Hierdoor wordt de binnenstad aantrekkelijker om in te wonen, winkelen en verblijven. Groen is immers gezond en belangrijk voor het klimaat. Het nodigt uit tot ontmoeting en beweging. Ook draagt groen bij aan de herkenbaarheid van de Almelose binnenstad, waarin water en groen belangrijke elementen zijn.
• Nu de havenkom in het centrum is gerealiseerd, neemt ook de waterrecreatie toe. We willen voorkomen dat waterrecreatie leidt tot overlast, onveiligheid of onwenselijke situaties. Daarom willen we 2021 duidelijke richtlijnen/spelregels voor het gebruik van het water voor recreatievaart in de binnenstad.

Uitvoering in 2022:
Waar de stad van is zou de binnenstad meer van moeten zijn. Projecten en activiteiten moeten bijdragen aan de versterking van de zichtbaarheid van het DNA van Almelo. De binnenstad draagt het DNA van Almelo, de identiteit van de stad en de geschiedenis van de stad. De betekent dat bedrijven, verenigingen, instellingen, verhalen etc. uit de stad meer zichtbaar mogen worden in de binnenstad.

1. Door de Stichting Bomenstad Almelo is een aantal projecten uitgevoerd in de openbare ruimte in de binnenstad. De samenwerking met onze partners in de binnenstad waarderen we dan ook enorm. Tegelijkertijd wordt ook ingezet en geïnvesteerd in vergroening van het Groot Gravenkwartier door middel van de pilot geveltuintjes. Dit gebeurd in overleg met bewoners en eigenaren.
2. Het ontwerp van Stadsentree Wierdensestraat is vastgesteld. Binnen het ontwerp is nadrukkelijk rekening gehouden met klimaatadaptie en vergroening van de omgeving, waardoor het gebied een krachtige kwaliteitsimpuls krijgt. Het gebied wordt door de herinrichting opgedeeld in twee gebieden. Het ene deel betreft het busstation met drie haltes met middenin een groenperk met daarop het bevrijdingsmonument. Het andere deel wordt ingericht als verblijfsgebied met hoogwaardig straatmeubilair, omvangrijke groenvakken en een markante bomenlaan.
3. Nadere richtlijnen en spelregels omtrent de waterrecreatie in de binnenstad zijn in 2021 uitgewerkt in de vaarwegverordening. Hierin opgenomen staan regels over onder andere het aanmeren en het ligplaatsenbeleid. De verordening beoogt het veilig gebruik van het water door vaartuigen.

PROGRAMMALIJN 3 en 4: Versterken positie in Noordwest Twente, Vermarkten en imago:

• Samen met partners uit de stad zetten we in op actieve acquisitie van winkels. Dit moet leiden tot een compacte kern waar een je een compleet winkelrondje ervaart. De samenwerking wordt gezocht met vastgoedeigenaren om de juiste winkel op de juiste plek te krijgen.
• We bouwen waar mogelijk voort op de campagne Almelo Loves You. Veel gemeenten en binnensteden lijken op elkaar. Waar tot voor kort de concurrentie vaak werd aangegaan met nieuwbouw en uitbreiding van het winkelareaal, biedt deze strategie tegenwoordig weinig soelaas meer. Meer en meer (binnen)steden zijn bezig zichzelf nadrukkelijker te positioneren en maken keuzes in aanbod, sfeer en marketing. In de "Koers voor de Binnenstad" is het adagium “wie kiest, wordt gekozen”. En daarbij rijst de vraag: wie is de beoogde klant voor onze (nieuwe) binnenstad en hoe kan optimaal naar (potentiële) bezoekers gecommuniceerd worden wat de binnenstad van Almelo te bieden heeft?
• Na de campagne Almelo Loves You zetten we de gerichte marketing op de binnenstad voort met accenten op waterstad en (regionale) winkelstad.

Uitvoering in 2022:
Communicatie is de vierde en belangrijke pijler van het programma binnenstad. We kunnen investeren in stenen, evenementen, transformatie, initiatieven etc., maar als de investeerder, regio inwoner, ondernemers etc. van niets weet, komen ze niet in beweging. Een sterke communicatie- en marketingstrategie is dus noodzakelijk om bezoekers, investeerders, ondernemers en bewoners te trekken. We hebben in 2022 het volgende gedaan en gaan hier ook in de toekomst meer op inzetten:

1. Door gezamenlijke inspanning tussen de gemeente, ondernemers en vastgoedeigenaren lukt het om winkels meer richting kernwinkelgebied te verplaatsen en tegelijkertijd ook nieuwe ondernemers een goede plek in de binnenstad te geven. Door het verplaatsen wordt in sommige gevallen ook deels invulling gegeven aan de transformatieopgave in de binnenstad.
   In overleg met vastgoedeigenaren hebben zich tijdelijk kunstenaars in leegstaande winkelpanden gevestigd. Samen met het aanbrengen van raambelettering op 10 leegstaande panden is het straatbeeld hierdoor verbeterd.
2. Corona heeft een sterk stempel gedrukt om in mei 2022 naar de achtergrond te verdwijnen. De communicatie was tijdens corona gericht op het openhouden van de stad. Belangrijk is dat ook de BIZ tot stand is gekomen  waarmee de mogelijkheid om gezamenlijkheid verder te werken aan de binnenstad. Met onder meer de CAA, SAP, gemeente, Almelo Events,  Sportbedrijf en de SWA als betrokken partijen. Een aantal evenementen na corona is weer nadrukkelijker samen en in afstemming opgepakt zoals de ijsbaan, de fonteinen en de binnenstad. Ook rond de stadspoorten kwam een samenwerking tot stand.
3. Concreet zijn vanuit CAA, mede ondersteund door de gemeente, ook andere initiatieven ontplooid voor onder meer een Cityapp en Chainels, platformen voor de communicatie over de binnenstad en onderlinge informatieuitwisseling.
4. In oktober 2022 is het besluit door B&W genomen om tot een integraal strategisch Citymarketing plan te komen voor onder meer het vaststellen van eenduidig geformuleerde merkidentiteit. Het college vraagt daarbij, vanwege de onderlinge samenhang, ook (on-brand) evenementen, festival en toeristisch beleid als onderdelen op te nemen alsmede een beschrijving van een professionele nieuwe organisatiestructuur passend bij de ambities van het strategisch Citymarketing plan. Uitbouw en inrichting van branding van de binnenstad, events en signing kan in het verlengde hiervan en in samenwerking dan verder ontwikkeld worden.

PROGRAMMALIJN 5: Samenwerking

• Indien er uit de draagvlakmeting onder ondernemers in de binnenstad voldoende draagvlak blijkt, wordt in 2021 een bedrijveninvesteringszone (BIZ) ingevoerd voor ondernemers in de binnenstad. De insteek is deze later uit te breiden met BIZ voor eigenaren.

Uitvoering in 2022:
Het programma Binnenstad zet nadrukkelijk veranderingen in gang op ruimtelijk en programmatisch vlak, maar daar horen ook organisatorische veranderingen bij. Daarvoor hebben we het volgende gedaan:

• Vanaf het voorjaar van 2020 is door Centrum Almelo Aktief (CAA), het GBTwente en de gemeente intensief gewerkt aan de invoering van de Bedrijveninvesteringszone (BIZ) Binnenstad per 1 januari 2021. Op 15 december 2020 heeft de gemeenteraad ingestemd met de invoering van de Bedrijveninvesteringszone voor ondernemers. In 2021 heeft de officiële draagvlakmeting plaatsgevonden onder ondernemers. Een meerderheid van de ondernemers heeft zich uitgesproken voor een BIZ en dus is per 1 januari 2022 formeel de BIZ ondernemers in werking getreden. Om ook vastgoedeigenaren bij de BIZ te betrekken, wordt er in 2023 gewerkt aan een nieuwe samenwerkingsstructuur.