Programmaplan

Programmalijn 1: In Almelo wordt minder fossiele energie gebruikt en meer duurzame energie opgewekt.

Tekst uit Begroting 2022:

• We komen steeds dichterbij onze doelstelling voor opwek van duurzame elektriciteit en zetten stappen in de overgang naar aardgasvrij en de verduurzaming van gebouwen:
  • De duurzame energieladder is vastgesteld en één zonnepark is gerealiseerd. Voor twee nieuwe zonneparken is door de initiatiefnemers een SDE subsidie aangevraagd. Zodra de beschikking binnen is wordt een gebiedsfonds ingesteld, waarvoor wij de kaders definiëren. In deze parken is ook ruimte om te experimenteren, bijvoorbeeld met meervoudig ruimtegebruik.
  • Samen met de gemeenten Twenterand en Tubbergen verkennen we de mogelijkheden voor een windpark in de Noordflank.
  • We faciliteren TENNET en Enexis daar waar mogelijk bij het versterken van het elektriciteitsnet zodat nog meer bedrijven zonnepanelen op hun dak kunnen plaatsen.
  • Zon op kleine daken blijft mogelijk. Daarom blijven we kleine bedrijven en woning eigenaren stimuleren om hun dak vol te leggen met zonnepanelen.
  • De Regionale Energiestrategie (RES) 1.0 is vastgesteld en in 2022 starten we me de uitwerking van 1.0 naar 2.0.
  • We gaan verder met het opstellen van wijkuitvoeringsplannen voor de overgang naar aardgasvrij voor 3 reeds door de raad geselecteerde gebieden. Dit doen we samen met inwoners en andere stakeholders (ondernemers, Cogas, woningbouwcorporaties, waterschap). Hierbij staat betaalbaarheid voor inwoners centraal.
  • We houden de ontwikkelingen op het gebied van waterstof en andere innovaties scherp in de gaten en stimuleren dit.
  • Samen met programma Nieuwstraatkwartier stellen we een plan van aanpak voor het verduurzamen van kwetsbare wijken op.
  • We stimuleren eigenaren van kantoorgebouwen om hun pand te verduurzamen, met als doel om per 1 januari 2023 te voldoen aan de wettelijke eis dat elk kantoor groter dan 100 m ² minimaal energielabel C heeft en dat er minder energie gebruikt wordt.
  • Ons eigen maatschappelijk vastgoed gaan we verder verduurzamen, om het goede voorbeeld te geven maar ook om kosten (energie) te besparen. Hiervoor wordt een plan van aanpak opgesteld.
  • Scholen blijven we faciliteren met het verduurzamen van hun gebouwen.
•  We zetten volop in op bewustwording en verduurzaming:
  • We faciliteren bedrijven bij het doen van een energiescan en het gebruik maken van subsidieregelingen.
  • Het vernieuwde energieloket voor inwoners over energie besparen en landelijke en provinciale subsidies en leningen wordt verder ingericht.
  • Samen met andere gemeenten onderzoeken we de mogelijkheden voor het verbeteren van een advies aan huis voor woningeigenaren door wooncoaches.
  • Inwoners van Almelo kunnen gebruik maken van de RREW-subsidie om energiebesparende maatregelen te treffen. Deze subsidie heeft de gemeente ontvangen van het Rijk.
  • Via educatieve projecten maken we kinderen (en daarmee hun gezinnen) bewust van de effecten van klimaatverandering en duurzaamheid.
  • In vier jaar tijd wordt alle openbare verlichting versneld omgezet naar LED. In 2020 zijn de eerste armaturen vervangen door LED. Per augustus 2021 zijn er ruim 4.000 armaturen vervangen. In totaal zullen ruim 11.000 armaturen vervangen worden.
• Steeds meer inwoners vragen een openbare laadpaal aan. Om dit in goede banen te leiden wordt gewerkt aan een visie voor laadinfrastructuur en plaatsingsbeleid.
• Het gemeentelijk wagenpark wordt bij vervanging elektrisch waar dat kan.

• We kijken wat er mogelijk is binnen de werkzaamheden die de gemeente laat uitvoeren om zo ervaring op te doen met circulariteit.

Uitvoering in 2022:

• De Duurzame energieladder is het vastgestelde beleidskader voor grootschalige duurzame energieopwekking in Almelo. De afgelopen jaren zijn drie grootschalige zonneparken vergund. Het zonnepark Aadijk 1 (40 ha) is operationeel. Voor de realisatie van het zonnepark Aadijk 2 (36,2 ha) zijn de voorbereidingen gestart, het zonnepark is naar verwachting in Q4 2023 operationeel. Het zonnepark Leemslagen wacht op akkoord vanuit de netbeheerder om stroom terug te leveren aan het elektriciteitsnetwerk. Op dit moment is er sprake van netcongestie. De netbeheerder beoogt in 2026/2027 de netcongestie op te lossen.
• Samen met de gemeenten Tubbergen, Twenterand en de provincie Overijssel werken we aan de ontwikkeling van windenergie in het grensgebied van de drie gemeenten. Uit de ruimtelijk- technische verkenning blijkt dat er potentie is voor meerdere windturbines. De omgeving wordt door middel van een gebiedsproces betrokken.
• We werken in drie gebieden aan aardgasvrije wijken: Aalderinkshoek (proeftuin Aardgasvrije wijken), Windmolenbroek en het bedrijventerrein aan de Bornsestraat. Het wijkuitvoeringsplan voor Aalderinkshoek is in Q4 2023 gereed, vanuit het participatieproces is een buurtplan opgeleverd en gepresenteerd aan de wijk. In Windmolenbroek is het participatieproces opgestart en wordt onderzoek gedaan naar warmtealternatieven voor aardgas. Voor het bedrijventerrein aan de Bornsestraat is onderzoek gedaan naar het benutten van industriële restwarmte. Het matchen van vraag en aanbod wordt in 2023 in kaart gebracht. Daarbij is de scope inmiddels verbreed naar andere gebouwen met een grote warmtevraag.
• Eind 2022 telt het wagenpark van de gemeente 26 elektrische voertuigen en 5 elektrische scooters.
• Sinds de start van het programma zijn, op verzoek van inwoners, 33 (dubbele) openbare laadpalen voor het opladen van elektrische auto's geplaatst in Almelo. Daarnaast zijn er 40 laadpalen in voorbereiding genomen om te worden geplaatst. Voor het in goede banen leiden van het plaatsen van laadpalen is een plaatsingsbeleid vastgesteld. Ook is een plankaart met beoogde locaties opgesteld die ter inzage heeft gelegen. De visie op de laadinfrastructuur maakt deel uit van de actualisatie van de mobiliteitsvisie, die in 2023 wordt uitgevoerd. Almelo heeft meegedaan met de aanbesteding van de provincie Overijssel en Gelderland voor het plaatsen van laadpalen. De aanbesteding is afgerond en gegund aan Vattenfall Incharge. Bij veel bedrijven en instellingen zijn op eigen terrein laadpalen geplaatst. Deze zijn semi openbaar; dat betekent dat ook anderen tijdens bepaalde tijden hier gebruik van kunnen maken.
• In vier jaar tijd wordt alle openbare verlichting versneld omgezet naar LED. In 2020 zijn de eerste armaturen vervangen door LED. Tot nu toe zijn er 6.500 vervangen, is er voor de vervanging van 900 reeds opdracht gegeven en hebben we een offerte ontvangen voor 350. In totaal zullen ruim 11.000 armaturen vervangen worden. Door tekort aan materieel en menskracht heeft de vervanging iets vertraging opgelopen.
• In 2022 is een onderzoek gestart naar de verduurzaming van wijkaccommodaties. De uitkomsten worden in 2023 omgezet naar een investeringsvoorstel.
• Verder zijn concrete stappen gezet om met rijkssubsidie (SUVIS) een groot aantal scholen verregaand te verduurzamen (Carmel College, diverse locaties Erasmus College, het Noordik, Alma College en VSO De Brug). De totale investeringen in verduurzaming van schoolgebouwen bedragen ruim 8,4 miljoen euro. De realisatie vindt plaats in de periode tot en met 2024.
• In Almelo is sprake van netcongestie. Samen met andere overheden zijn we in gesprek met de netbeheerders om gezamenlijk tot een oplossing te komen. De provincie heeft hierin een regisserende rol in en stelt een provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (pMiek) op. Als gemeente Almelo haken wij hier uiteraard bij aan om het belang van Almelo onder de aandacht te blijven brengen.
• TenneT onderzoekt of het toepassen van het systeem van ‘spitsmijden’ (congestiemanagement) capaciteitsruimte in Almelo kan opleveren. De verwachting is dat de uitkomsten van dit onderzoek in de tweede helft van 2023 bekend zijn. De huidige situatie met betrekking tot de netcongestie op het elektriciteitsnet heeft geen consequenties voor het realiseren van de Almelose RES-doelstellingen omdat de verwachting is dat de netcongestie in 2026/2027 is opgelost. Tot die tijd kunnen nieuwe grootschalige duurzame energie projecten niet terugleveren aan het net.
• We werken aan de Regionale EnergieStrategie versie 2.0. Dit is een verdiepingsslag op de 1.0 versie. De beoogde vaststelling door de gemeenteraad is in Q4 2023.
• Het plan van aanpak 'Inclusieve energietransitie', dat in Q1 van 2022 is vastgesteld, is de leidraad voor de aanpak van energiearmoede in Almelo. Daarnaast werken we samen met Enschede en Hengelo aan het lobbydossier voor een TOF-regeling; de Twentse Ontzorg Financiering. Dit is een bundeling van landelijke regelingen en subsidies voor een integrale, langdurige en professionele aanpak van energiearmoede in de wijken Nieuwstraatkwartier, Ossenkoppelerhoek en Wierdensehoek.
• Via het ondernemersloket, nieuwsbrieven en accountmanagers worden subsidieregelingen voor energiemaatregelen en energiescans bij bedrijven onder de aandacht gebracht.
• Het Duurzaam Bouwloket is een digitaal energieloket waar inwoners voor alle vragen op het gebied van het verduurzamen van hun huizen en mogelijkheden voor zonnepanelen op het dak terecht kunnen. Het Duurzaam Bouwloket is in 2022 verder gevuld met landelijke regelingen en voor de gemeente Almelo specifieke zaken (bijvoorbeeld de FIXbrigade Almelo, bouwadviseurs en wooncoaches).
• Samen met 5 andere Twentse gemeenten in West Overijssel (Twenterand, Wierden, Hof van Twente, Hellendoorn en Rijssen-Holten) is de samenwerking gezocht voor het trainen en opleiden van wooncoaches. Met ingang van 16 januari 2023 kunnen inwoners een adviesgesprek met de wooncoach aanvragen. Daarnaast kunnen inwoners met een huis gebouwd voor 1970 en een maximale WOZ waarde van 250.000 euro een adviesgesprek met een bouwadviseur aanvragen. De bouwadviseur kijkt in het hele proces van verduurzaming mee en kan ook helpen met het aanvragen van subsidies en/of leningen.
• Tijdens adviesgesprekken door wooncoaches en bouwadviseurs en bij wijkbijeenkomsten worden inwoners ook geïnformeerd over mogelijkheden van zon op dak.
• De gemeente heeft een subsidie (RREW) van het Rijk ontvangen van 750.000 euro. 7.504 Almelose huishoudens hebben voor 525.000 euro aan kleine energiebesparende maatregelen besteld. Ongeveer 1 op de 4 huishoudens in Almelo heeft gebruik gemaakt van de regeling en dus energiebesparende maatregelen aangevraagd en ontvangen. 35% van deze huishoudens woont in een koophuis en 65% woont in een huurhuis.
  Van de overige 225.000 euro zijn verschillende projecten uitgevoerd. Er is onder andere een scholenproject gefinancierd waar leerlingen van groep 7 en 8 van zes Almelose basisscholen voor 40 euro aan energiebesparende maatregelen thuis hebben toegepast. De overige groepen op deze scholen hebben een led lamp ontvangen. Ook zijn er spreekuren gefinancierd voor inwoners die graag persoonlijk advies wilden hebben voor het verduurzamen van hun huis. Verder zijn een deel van de duurzaamheidspagina’s in het Almelo’s Weekblad uit deze middelen gefinancierd. Tenslotte zijn er kleine energiebesparende materialen aangeschaft die tijdens voorlichtingsavonden zijn uitgedeeld en voor toepassing door de FIXbrigade Almelo.
• Er zijn twee scholen die mee hebben gedaan aan het programma Junior energiecoach.
• Bij de Waterstof Hub Twente in Almelo onderzoeken ondernemers, onderwijs en overheid gezamenlijk kansen en mogelijkheden van H2 toepassingen.
• Stichting Duurzaam Aadorp onderzoekt of in Aadorp een aantal woningen met waterstof verwarmd kan worden. De gemeente faciliteert waar mogelijk.
• Omgevingsdienst Twente is gestart met versterkt uitvoering geven aan het energietoezicht bij energierelevante bedrijven. Dit gebeurt op basis van het project ‘intensivering energietoezicht’, waarvoor subsidie is gekregen van de provincie Overijssel. Ook de gemeente Almelo levert een financiële bijdrage.

Programmalijn 2: De openbare ruimte is schoner met meer groen en open water.

Tekst uit begroting 2022:

• De doelstellingen voor meer groen en meer open water zijn gerealiseerd. Dat betekent niet dat we nu stoppen met vergroenen.
• We stimuleren samen met de Groene loper, IVN en stichting Natuurhus inwoners, bedrijven, instellingen en verenigingen om meer groen rondom hun gebouw aan te brengen om zo de biodiversiteit te verbeteren.
• Met de subsidie Natuur voor Elkaar die we van de provincie hebben ontvangen stellen we samen met partners een Integrale aanpak van natuur, biodiversiteit en groen op.
• We stimuleren en faciliteren inwoners (vooral ook scholieren) en bezoekers om de stad schoon te houden en hierdoor het zwerfafval te verminderen. Voorbeelden zijn Heel Almelo Schoon, uitgifte van afvalgrijpers, en het zakgeldproject.
• Bij evenementen wordt een proef met hardcups gedaan om zo de hoeveelheid plastic afval te reduceren.
• Het cameratoezicht bij milieupleintjes gaat door, de ervaringen zijn positief.
• Het intern gebruik van wegwerpartikelen zoals eenmalige waterflessen en koffiebekers willen we ontmoedigen

Uitvoering in 2022:

• Via verschillende kanalen zijn bewoners en bedrijven benaderd, zowel rechtstreeks door de gemeente als door een (groene) organisatie. Er is een groen schoolplein gerealiseerd bij De Heemde. In het Nieuwstraatkwartier is een actie voor geveltuinen geweest (ca 50 tuintjes). Stichting Natuurhus Almelo stimuleert en verbindt groene initiatieven in Almelo via hun project de Groene Loper zodat zoveel mogelijk mensen in aanraking komen met natuur dicht bij huis. Zo zijn diverse acties uitgevoerd, o.a. geveltuintjes en inzaaien. De gemeente heeft hierin gefaciliteerd. De gemeente heeft deelgenomen aan diverse initiatieven van de provincie, zoals de boomdeeldagen en het opstellen van een folder voor eigenaren van nieuwe woningen met betrekking tot een natuur inclusieve inrichting van hun aan te leggen tuin.
• Bij reguliere onderhoudswerkzaamheden zoals bij wegen, rotondes, bermen en trottoirs is waar mogelijk meer groen aangelegd. Dit kan niet altijd omdat een weg voor de verkeersveiligheid verbreed moet worden of een fietspad wordt aangelegd naast de rijbaan. Er wordt bij elk project gekeken wat mogelijk is. Zoals bij de H.R. Holstlaan, daar is 4.000 m ² meer groen bij gekomen en aan de Steffensweg is dat 470 m ² . Daarnaast zijn ook de IJsselstraat, Witvoetenstraat en Gravenstraat en de Kolthofsingel groener geworden.
• In het kader van de actie ‘Heel Almelo schoon’ op 19 maart 2022 zijn er meer dan 400 setjes met afvalgrijpers, hesjes, handschoenen en vuilniszakken uitgegeven. Door de coronamaatregelen was een gezamenlijke actie niet mogelijk. Inwoners hebben daarom individueel of in kleine groepjes meegedaan. Het zakgeldproject, waarbij kinderen zakgeld ontvangen voor het opruimen van zwerfafval, heeft in 2022 in vijf wijken plaatsgevonden.
• Omdat veel evenementen door de coronamaatregelen niet door zijn gegaan, is de proef met hardcups helaas niet uitgevoerd.
• Het cameratoezicht bij de milieupleintjes laat goede resultaten zien. Het heeft geleid tot 141 processen verbaal. Ook in 2023 gaat het cameratoezicht door.
• Er zijn 5.000 waterflessen van Join the Pipe ontwikkeld en besteld met het stadsaanzicht van Almelo. De waterflessen worden met grote regelmaat bij gemeentelijke bijeenkomsten uitgedeeld, bijvoorbeeld aan scholieren. Er zijn hardcups geleverd voor intern gebruik voor de gemeenteambtenaren. Door corona en een minimale bezetting zijn de bekers nog niet in 2022 verspreid.

Programmalijn 3: De openbare ruimte is beter voorbereid op en bestand tegen wateroverlast en hittestress

Tekst uit begroting 2022:

• De klimaatadaptatiestrategie is vastgesteld. De prioriteiten zijn vastgelegd en nu wordt gestart met het uitvoeren van de uitvoeringsagenda zoals een groen effectanalyse in het kader van hittestress.

• Bij reguliere onderhoudswerkzaamheden in de openbare ruimte en bij nieuwe ontwikkelingen wordt waar mogelijk ruimte gegeven aan regenwater. Om zo via bijvoorbeeld meer groen, wadi’s en via afkoppelen, het water op te vangen om wateroverlast te beperken. Hierdoor wordt het water ook langer vast gehouden om droogte te voorkomen.

• We gaan wederom één hectare dak van het rioolstelsel afkoppelen voor betere waterbestendigheid.
• Met de stimuleringsregeling, een campagne en acties stimuleren we de bewustwording van inwoners zodat zij hun steentje kunnen bijdragen aan de klimaatrobuustheid van Almelo; immers circa 70% van de stad is in particulier eigendom.

Uitvoering in 2022:

• Er is gestart met de uitvoeringsagenda van de Klimaatadaptatiestrategie. Zo is er een programma Water en Riolering vastgesteld.
• Bij projecten in de openbare ruimte worden de uitgangspunten van de Klimaatadaptatiestrategie meegenomen. Zoals bij de voorbereidingen van het busstation centrum. Bij het project H.R. Holstlaan is 3.600 m ² wadi aangelegd. En daar waar het kan zijn daken van het riool afgekoppeld.
• In 2022 is bij werkzaamheden in de openbare ruimte in de wijk Rumerslanden ongeveer 5.500 m ² dak afgekoppeld van de gemengde riolering. Verder zijn er verspreid door de stad ongeveer 4.300 m ² bedrijfsdaken en parkeerplaatsen afgekoppeld. En uiteraard het project H.R. Holstlaan fase 1. Hier hebben we circa 17.500 m ² afgekoppeld. Totaal hebben we in 2022 dus ruim 2,7 ha afgekoppeld. Ook voor 2023 zijn we al goed op stoom. Dit gaat om de schoolgebouwen van Pius X en Erasmus, bedrijfspanden op de Turfkade en Noordbroek. Totaal zijn we voor ruim 10 ha aan het voorbereiden om in 2023 af te koppelen.
• In 2022 is de campagne “Doe eens groen” ingezet. Elk jaar kunnen inwoners, bedrijven en instellingen voor groene maatregelen een subsidie aanvragen, denk aan het vergroenen van hun tuin (bijvoorbeeld tegels wippen) of het planten van een boom, aanschaf van een regenton of het vergroenen van hun dak. Tot 2030 is er per jaar een subsidie van 100.000 euro beschikbaar. Het subsidiebedrag voor particulieren is in 2022 is volledig gebruikt. Meer dan 650 huishoudens hebben hiervoor subsidie aangevraagd.
• In 2022 heeft de gemeente Almelo de gouden schep gewonnen met NK Tegel wippen omdat zij in de categorie middelgrote gemeenten de meeste tegels per inwoners heeft verwijderd. In totaal 81.831 tegels.

Programmalijn 4: Er zijn meer duurzame initiatieven in Almelo

Tekst uit begroting 2022:

• We ondersteunen inwoners bij het starten en uitvoeren van duurzame initiatieven.
• We interesseren en mobiliseren inwoners om zelf hun eigen straat of buurt te vergroenen
• Scholen faciliteren we met realiseren van meer groen en minder zwerfafval rondom de scholen.

Uitvoering in 2022:

• In 2021 is Duurzaam Aadorp opgericht. De coöperatie is opgericht voor en door inwoners van Aadorp. De coöperatie heeft als doel het stimuleren en realiseren van duurzame energieprojecten. Eind 2022 is Coöperatie Almelo Energie door hen opgericht. Voor de gemeente Almelo voeren zij onder andere de coördinatie voor de wooncoaches uit.
• Er zijn verschillende initiatieven door inwoners voor het vergroenen van de straat geïnitieerd. Zo zijn er bijvoorbeeld in het Nieuwstraatkwartier geveltuinen aangelegd.
• Een aantal scholen is aan de slag gegaan met het vergroenen van hun speelplaatsen.
• Meerdere basisscholen hebben meegedaan met het opruimen van zwerfafval in de week voor de landelijke opschoondag. Verder kunnen scholen het hele jaar door materialen opvragen (prikstokken, hesjes en handschoenen) voor een actie die ze zelf organiseren.